Van Randwijkmonument

Monument voor Van Randwijk

Op 5 april 2013 werd ter ere van verzetstrijder, onderwijzer, journalist en schrijver Henk van Randwijk een monument onthuld in zijn geboortestad Gorinchem. Initiatiefnemers Geert Willemstein en Ewald Klaui vonden het belangrijk dat deze markante Nederlander een waardig gedenkteken kreeg en vroegen Bert van 't Land om het project van de grond te krijgen. Het bestuur van het FOWW ondersteunde deze ambitie met overtuiging.

Eén van de sprekers bij de onthulling, Kees de Ruiter, zei het zo: "Wie het leven van Henk van Randwijk overziet, wordt door een paar dingen getroffen: zijn moed, zijn houding tot verzet tegen de gevestigde orde, zijn strijdbaarheid en zijn hang naar sociale rechtvaardigheid en gerechtigheid."

Gorcumse achtergrond
Henk van Randwijk werd op 9 november 1909 in de Knipsteeg 11 geboren, waar zijn ouders een groente- en fruitwinkel dreven. Henk van Randwijk bezocht de christelijke kweekschool in de Arkelstraat en werd daarna onderwijzer in Werkendam. In 1935 trouwde hij en twee jaar later ging hij werken in de Amsterdamse volksschool. Het is bekend dat hij de rest van zijn leven (hij overleed in 1966) nog regelmatig in Gorinchem terugkwam.

Lange tijd was het enige dat in die plaats aan hem herinnerde de Van Randwijksingel. In 1999 werd er een plaquette bij zijn geboortehuis geplaatst door de Historische Vereniging Oud Gorcum, en citaten van Van Randwijk zijn nu onderdeel is van de Poëzieroute door de Gorcumse binnenstad. En nu is er dus een speciaal monument voor hem, Buiten de Waterpoort. Het RVS kunstwerk is van de kunstenaar Henk van Bennekum.

Wezenlijk van waarde
De Ruiter: "Het gedenkteken [...] is eindelijk een waardig gedenkteken voor de man die in de uitnodiging voor vandaag wordt aangeduid als 'een groot Gorcumer'. En dat niet om prat te gaan op een bekende stadsgenoot. Van Randwijk zou de eerste zijn geweest om dit soort chauvinistische overwegingen van tafel te vegen. Maar wel om ons handelen en denken aan hem te kunnen spiegelen en ons hart in een steeds killere en individualistischer samenleving een beetje aan hem te warmen. Omdat hij nog altijd symbool staat voor wat er in het leven wezenlijk van waarde is."

Meer weten over Henk van Randwijk?

Zie Wikipedia en Historici.nl.

Over Van Randwijk

Henk van Randwijk (1909-1966) nam al voor de oorlog stelling tegen het opkomende nazisme en raakte al snel bij het verzet betrokken, vanaf 1941 als leider van het illegale verzetsblad Vrij Nederland. Ook boden hij en zijn vrouw onderdak aan Joodse medeburgers. Na de oorlog werd hij de eerste hoofdredacteur van Vrij Nederland. In die functie was hij één van de eersten die stelling nam voor de onafhankelijkheid van Indonesië en tegen de 'politionele acties', ook al kostte dat duizenden abonnees.

Van Randwijk was een veelzijdig mens en een veelzijdig schrijver, die naast journalistiek werk poëzie en romans schreef. Zijn roman "Burgers in nood" speelt zich grotendeels in Gorinchem af en schets de misère tijdens de crisisjaren. Zeer beroemd is zijn dichtregel (die ook op het monument staat) "Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht."